شاخص ترس و طمع چیست؟
در بازارهای مالی، احساسات سرمایه‌گذاران تأثیر عمیقی بر تصمیمگیریها دارند. دو احساس کلیدی که به‌طور مستقیم بر تصمیمات مالی تأثیر میگذارند، ترس و طمع هستند.
در بازارهای مالی، احساسات سرمایه‌گذاران تأثیر عمیقی بر تصمیمگیریها دارند. دو احساس کلیدی که به‌طور مستقیم بر تصمیمات مالی تأثیر میگذارند، ترس و طمع هستند.
شاخص ترس و طمع یکی از ابزارهای کاربردی است که برای اندازه‌گیری میزان این احساسات در بازار و تأثیر آنها بر روند قیمت‌ها به‌کار می‌رود.
این شاخص معمولاً عددی بین0 تا 100را نمایش می‌دهد که هر عدد نمایانگر شدت احساسات موجود در بازار است. به‌طور کلی، این اعداد به‌صورت زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
شاخص ترس و طمع بر اساس هفت مؤلفه مختلف که رفتار سرمایه‌گذاران را به‌دقت بررسی می‌کند، محاسبه می‌شود. این مؤلفه‌ها شامل عواملی مانند نوسانات بازار، حجم معاملات، جستجوهای اینترنتی مرتبط با بازار و ... هستند. این بررسی‌ها به‌طور دقیق وضعیت احساسی حاکم بر بازار را نمایان می‌کنند.
در بازار فارکس، شاخص ترس و طمع به‌عنوان یکی از ابزارهای مهم تحلیلی شناخته می‌شود. این شاخص با تحلیل رفتار و احساسات سرمایه‌گذاران، وضعیت احساسی حاکم بر بازار را به نمایش می‌گذارد. زمانی که ترس در بازار غالب است، قیمت دارایی‌ها معمولاً کاهش می‌یابد و ممکن است فرصت‌های خرید مناسب به‌وجود آید. با این حال، باید توجه داشت که ترس بیش از حد می‌تواند منجر به تصمیمات غیرمنطقی و ضررهای مالی شود.
از سوی دیگر، زمانی که طمع در بازار زیاد است، احتمال افزایش قیمت دارایی‌ها وجود دارد، اما این افزایش قیمت با ریسک‌های بیشتری همراه خواهد بود. در این شرایط، معامله‌گران باید با احتیاط بیشتری وارد بازار شوند و از خطرات احتمالی آگاه باشند.
احساسات سرمایه گذاران می تواند به شدت بر روند بازار تاثیر بگذارد. برای درک بهتر این موضوع، ابزاری به نام "شاخص ترس و طمع" (Fear and Greed Index) در سال 2012 میلادی توسط بخش مالی شبکه خبری سی ان ان (CNN Business) ایجاد شد.
این شاخص به دنبال روشی برای سنجش میزان ترس یا طمع غالب در میان فعالان بازار بود. شاخص ترس و طمع عددی بین 0 تا 100 را نشان می دهد که هرچه به سمت 0 نزدیک تر باشد، بیانگر ترس شدیدتر و هرچه به سمت 100 حرکت کند، نشان دهنده طمع بیشتر سرمایه گذاران است.
ایده اصلی پشت این شاخص این است که با بررسی رفتار معامله گران در شرایط مختلف، می توان تا حدودی احساسات حاکم بر بازار را پیش بینی کرد. برای محاسبه این عدد، از هفت مؤلفه مختلف که نشان دهنده رفتار معاملاتی هستند، استفاده می شود. این مؤلفه ها شامل موارد زیر می شوند:
با بررسی و تحلیل این هفت مؤلفه، شاخص ترس و طمع به یک عدد واحد می رسد که نشان دهنده احساسات کلی حاکم بر بازار است.
شاخص ترس و طمع (Fear & Greed Index) ابزاری است که برای سنجش این احساسات و ارائه یک نمای کلی از وضعیت بازار به سرمایه گذاران استفاده می شود.
شاخص ترس و طمع ابزاری مفید برای سرمایه گذاران است تا احساسات حاکم بر بازار را درک کنند. این شاخص به تنهایی نمی تواند تضمین کننده موفقیت در سرمایه گذاری باشد، اما می تواند به سرمایه گذاران در تصمیم گیری های آگاهانه تر و کنترل احساسات کمک کند.
شاخص ترس و طمع تنها به دو حالت ترس و طمع شدید محدود نمی شود. بلکه بازه میانی (بین 0 تا 100) نشانگر طیف وسیعی از احساسات در بازار است.
شاخص ترس و طمع در درجه اول برای تحلیل کوتاه مدت بازار طراحی شده است. با این حال، می توان از آن به عنوان یک ابزار کمکی در تحلیل بلندمدت نیز استفاده کرد.
به طور طبیعی، شاخص ترس و طمع در کوتاه مدت نوسانات زیادی دارد. در تحلیل بلندمدت، باید به دنبال روند کلی شاخص و نه نوسانات روزانه آن باشیم. شاخص ترس و طمع را می توان با سایر شاخص های اقتصادی و بازار مانند شاخص P/E، نرخ بهره و تورم مقایسه کرد. این کار می تواند به درک بهتر وضعیت کلی بازار و پیش بینی روندهای بلندمدت کمک کند. در تحلیل بلندمدت، توجه به عوامل بنیادی مانند وضعیت اقتصادی، عملکرد شرکت ها و چشم انداز آینده صنعت بسیار مهم تر از شاخص ترس و طمع است.
مثالی از استفاده از شاخص ترس و طمع در تحلیل بلندمدت:
شاخص ترس و طمع می تواند به عنوان یک ابزار کمکی در تحلیل بلندمدت مورد استفاده قرار گیرد. با این حال، اتکا به این شاخص به تنهایی برای تصمیم گیری های سرمایه گذاری بلندمدت مناسب نیست. سرمایه گذاران باید به دنبال ترکیبی از تحلیل های بنیادی، تکنیکال و بررسی احساسات بازار باشند تا به بهترین نتیجه در بلندمدت دست پیدا کنند.
منابع مختلفی برای مشاهده شاخص ترس و طمع وجود دارد. برخی از محبوب ترین منابع عبارتند از:
با استفاده از منابع ذکر شده ، می توانید اطلاعات جامعی در مورد شاخص ترس و طمع، نحوه استفاده از آن و تفسیر نتایج آن به دست آورید. به خاطر داشته باشید که شاخص ترس و طمع تنها یک ابزار کمکی است و باید در کنار سایر روش های تحلیل بازار مورد استفاده قرار گیرد.
شاخص ترس و طمع ابزاری کاربردی برای سنجش احساسات غالب بازار است که می‌تواند به معامله‌گران در درک وضعیت احساسی حاکم بر بازار کمک کند. با این حال، باید توجه داشت که این شاخص به هیچ وجه 100% قابل اعتماد نیست و تنها به‌عنوان یک ابزار کمکی در کنار دیگر روش‌های تحلیل بازار باید استفاده شود.
در بازارهای مالی، به‌ویژه در بازار فارکس، احساسات سرمایه‌گذاران و معامله‌گران تأثیر زیادی بر نوسانات قیمت‌ها دارند. این احساسات می‌توانند در جهت‌گیری‌ها و تصمیمات بازار نقش کلیدی ایفا کنند. در چنین شرایطی، شاخص ترس و طمع می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تا با درک بهتر این احساسات، تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند.
دوره آموزشی "صفر تا هزار فارکس" ارائه شده توسط محمد آهنگری، به‌عنوان مرجعی کامل، به شما کمک می‌کند تا با مهار احساسات خود و تحلیل دقیق‌تر وضعیت بازار، در معاملات موفق‌تر عمل کنید. این دوره، مهارت‌های لازم برای کنترل احساسات در بازارهای پرنوسان فارکس را به شما می‌آموزد و به شما ابزارهایی می‌دهد تا بتوانید با استفاده از شاخص ترس و طمع و دیگر روش‌های تحلیلی، به‌طور مؤثری در بازار فارکس فعالیت کنید.
بازارهای مالی، به‌ویژه بازار بورس، تحت تأثیر احساسات سرمایه‌گذاران قرار دارند. احساساتی مانند ترس و طمع می‌توانند در تصمیمات سرمایه‌گذاران تأثیرگذار باشند. شاخص ترس و طمع ابزاری است که به سنجش این احساسات در بازار کمک می‌کند. با درک احساسات غالب بازار، سرمایه‌گذاران می‌توانند به‌طور دقیق‌تر و آگاهانه‌تر تصمیم‌گیری کنند و از نوسانات غیرمنطقی بازار جلوگیری نمایند.
به‌طور کلی، هرچند شاخص ترس و طمع می‌تواند به‌عنوان یک ابزار مفید در تحلیل بازار به کار رود، استفاده از آن باید به‌عنوان یکی از ابزارهای مکمل در کنار سایر روش‌های تحلیلی بازار انجام شود تا به نتایج بهتری در معاملات دست یابید.
شاخص ترس و طمع عددی بین 0 (ترس شدید) تا 100 (طمع شدید) است. این شاخص با بررسی ترکیبی از هفت مؤلفه محاسبه می شود که هرکدام نماینده ای از احساسات بازار است. این مؤلفه ها عبارتند از:
در بازار بورس، دو احساس رایج که می‌توانند بر تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاران تأثیرگذار باشند، فومو(ترس از دست دادن فرصت) وفاد(دنباله‌روی کورکورانه از جمع) هستند. این دو احساس می‌توانند به‌طور قابل توجهی بر شاخص ترس و طمع اثر بگذارند و روندهای بازار را تحت تأثیر قرار دهند.
فومو زمانی ایجاد می‌شود که قیمت‌ها به‌طور مداوم در حال افزایش باشند. در چنین شرایطی، ترس از دست دادن فرصت در بین سرمایه‌گذاران بیشتر می‌شود. این احساس می‌تواند باعث شود که آنها بدون در نظر گرفتن ریسک‌های موجود، شروع به خرید سهام کنند. به این ترتیب، تقاضا برای سهام افزایش می‌یابد و قیمت‌ها به‌طور غیرمنطقی بالا می‌رود، که این امر شاخص ترس و طمع را به سمت طمع سوق می‌دهد.
به عبارت دیگر، فومو به نوعی بر شاخص ترس و طمع اثر می‌گذارد و باعث می‌شود که قیمت‌ها به سطحی برسند که در آن بازار با طمع زیادی مواجه است. این وضعیت می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری‌های غیرمنطقی و خریدهای بی‌منطق شود.
فاد (ترس از ضرر بیشتر) زمانی ایجاد می‌شود که قیمت‌ها به‌طور مداوم کاهش می‌یابند. این ترس در میان سرمایه‌گذاران باعث می‌شود که آنها بدون توجه به ارزش واقعی سهام، شروع به فروش آنها کنند. در نتیجه، عرضه سهام افزایش می‌یابد و قیمت‌ها به‌طور غیرمنطقی کاهش پیدا می‌کند، که این امر شاخص ترس و طمع را به سمت ترس سوق می‌دهد.
این احساس باعث می‌شود که بازار به‌دلیل ترس بیش از حد از سقوط بیشتر، به‌طور مفرط تحت فشار قرار گیرد و قیمت‌ها در شرایطی نامناسب و غیراقتصادی کاهش یابند. در چنین شرایطی، تصمیمات غیرمنطقی در فروش و خارج شدن از بازار ممکن است رخ دهد.
1. تأثیر فومو:
در سال 1399، هنگامی که قیمت بیت کوین به‌طور ناگهانی افزایش یافت، بسیاری از سرمایه‌گذاران به دلیل فومو بدون در نظر گرفتن ریسک‌ها اقدام به خرید بیت کوین کردند. این فومو باعث شد که قیمت بیت کوین به‌طور غیرمنطقی بالا برود، زیرا تقاضای بالا بدون توجه به ارزش واقعی آن ادامه پیدا کرد.
2. تأثیر فاد:
در سال 1401، زمانی که قیمت سهام در بورس تهران به‌طور ناگهانی کاهش یافت، بسیاری از سرمایه‌گذاران تحت تأثیر فاد و ترس از ضرر بیشتر، بدون توجه به ارزش واقعی سهام خود، آنها را به فروش گذاشتند. این احساس فاد باعث شد که شاخص بورس تهران به‌طور قابل توجهی افت کند، زیرا عرضه بیش از حد سهام و ترس بیش از حد منجر به کاهش قیمت‌ها شد.
شاخص ترس و طمع بیت کوین با ترکیب داده‌های شش شاخص مختلف محاسبه می‌شود که هر یک از این شاخص‌ها نمایانگر جنبه‌های خاصی از بازار هستند. هدف از این ترکیب، به دست آوردن تصویری دقیق از وضعیت روانی بازار در هر لحظه است. در ادامه، به بررسی هر یک از این شاخص‌ها و سهم آنها در محاسبه نهایی خواهیم پرداخت:
1.نوسانات بازار (25%)
این شاخص به بررسی نوسانات بیت کوین می‌پردازد و تغییرات آن را با میانگین نوسانات در دوره‌های 30 و 90 روزه مقایسه می‌کند. وقتی نوسانات به طور ناگهانی افزایش یابد، این می‌تواند نشان‌دهنده ترس در بازار باشد.
2.حجم معاملات یا مومنتوم بازار (25%)
حجم بازار بیت کوین و مومنتوم آن در این شاخص ترکیب می‌شود و نسبت به میانگین 30 و 90 روزه آن مقایسه می‌شود. این شاخص زمانی که حرکت قیمتی صعودی قدرتمندی ایجاد می‌شود، سیگنالی برای یک بازار صعودی است.
3.تاثیر رسانه‌های اجتماعی (15%)
این اندیکاتور از تحلیل احساسات کاربران در شبکه‌های اجتماعی، به ویژه در توییتر، به دست می‌آید. افزایش چشمگیر تعاملات مانند لایک‌ها و هشتگ‌ها ممکن است نشانه‌ای از تمایل به طمع در بازار باشد.
4.سلطه بازار بیت کوین (10%)
این شاخص میزان تسلط بیت کوین بر بازار ارزهای دیجیتال را اندازه‌گیری می‌کند. هر چه تسلط بیت کوین بیشتر باشد، احتمال حرکت قیمت‌های آلت کوین‌ها کاهش می‌یابد، که ممکن است نشان‌دهنده یک روند نزولی یا خرسی باشد.
5.جستجوهای گوگل (10%)
این شاخص به بررسی میزان جستجوهای مرتبط با بیت کوین و موضوعات مرتبط در موتور جستجو گوگل می‌پردازد. افزایش حجم جستجوها نشان‌دهنده توجه بالاتر مردم به بازار و ممکن است نشانه‌ای از روند صعودی باشد.
6.نظرسنجی‌ها (15%)
این بخش از شاخص شامل نظرسنجی‌های هفتگی است که از پلتفرم‌های نظرسنجی معتبر گرفته می‌شود. هر چند که این اندیکاتور به‌طور موقت از شاخص ترس و طمع حذف شده است، اما پیشتر نقش مهمی در تعیین وضعیت روانی بازار ایفا می‌کرد.
با این شاخص‌ها، تحلیل‌گران می‌توانند دیدگاه دقیقی از جو روانی بازار داشته باشند و وضعیت ترس یا طمع را بر اساس داده‌های واقعی ارزیابی کنند.